Zarówno opieka, jak i kontrola są formami nadzoru nad drugą osobą, jednak różnią się w swojej istocie, intencjach i efekcie, jaki mają na relacje międzyludzkie. Warto zastanowić się, czym się różnią i kiedy jedna z nich może przerodzić się w drugą.
Opieka to akt troski o dobro drugiej osoby. Opiera się na zaufaniu, empatii i szacunku dla jej autonomii. Osoba sprawująca opiekę stara się zrozumieć potrzeby drugiej osoby i pomagać jej w taki sposób, aby mogła rozwijać się i osiągać swoje cele. Opieka jest zazwyczaj dobrowolna, a jej celem jest wspieranie, ochrona i wzmacnianie drugiej osoby, a nie narzucanie jej swoich własnych przekonań czy planów. Jest to działanie, które buduje relacje oparte na wzajemnym zaufaniu i wsparciu. Taka równowaga w relacjach jest bardzo ważna.
Kontrola, z drugiej strony, jest formą przemocy i polega na narzucaniu swojej woli drugiej osobie, ograniczaniu jej swobody i podejmowaniu decyzji za nią. Może wynikać z potrzeby dominacji, lęku przed utratą wpływu, albo z braku zaufania. Kontrola często prowadzi do ograniczenia wolności i autonomii drugiej osoby, a w relacjach może wywoływać napięcia, opór i poczucie uwięzienia. Osoba kontrolująca może tłumaczyć swoje działania troską o drugą osobę, ale w rzeczywistości jej zachowanie wynika bardziej z potrzeby posiadania władzy nad innymi.
Czasami granica między opieką a kontrolą może się zacierać. Opieka zmienia się w kontrolę, gdy zaczynamy podejmować decyzje za kogoś i narzucać mu, co jest dla niego najlepsze, bez uwzględniania jego własnych uczuć i wyborów. Przykład? Partner, który z troski o swoją partnerkę, zaczyna decydować za nią, co powinna robić, gdzie chodzić czy z kim się spotykać, nie dając jej przestrzeni na własne wybory i doświadczenia.
Warto zastanowić się, czy nasze działania wobec innych wynikają z prawdziwej troski, czy może jednak próbujemy kontrolować ich życie. Kluczowe jest zachowanie równowagi, gdzie troska idzie w parze z szacunkiem dla wolności i wyborów drugiej osoby.
A może Ty czujesz się kontrolowana/kontrolowany w swoich relacjach? To ważny sygnał, którego nie warto ignorować!
Bibliografia:
Kozak, S. (2015). Zaufanie w relacjach międzyludzkich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wysocka, E. (2018). Pedagogika i psychologia rodziny: Teoria i praktyka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Włodarczyk, D., & Wrześniewski, K. (2010). Psychologia zdrowia: Wybrane zagadnienia. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Mazurek, T. (2012). Granice w relacjach interpersonalnych: Teoria i praktyka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Comments